Eigen risico zorgverzekering 2026: wat valt onder eigen risico en hoe werkt het?

Voor veel zorg uit de basisverzekering betaal je eigen risico. Het eigen risico is € 385. Hoe werkt eigen risico precies? Wanneer betaal je eigen risico wel en wanneer niet? Wij leggen het uit en vertellen je ook wanneer zorgverzekeraars het eigen risico incasseren in 2026. In 2027 verandert er na jaren iets aan het eigen risico. 

Ga snel naar:

• Wat is eigen risico?
• Hoe werkt eigen risico 2026?
• Vanaf 2027 eigen risico omlaag en maximum per behandeling
• Wanneer betaal je eigen risico?
• Geen eigen risico bij huisarts of dokterspost
• Wanneer wordt eigen risico afgeschreven?
• Eigen risico uitsmeren over het verzekeringsjaar
• Eigen risico zorgverzekering is niet hetzelfde als eigen bijdrage
• Eerst eigen bijdrage, daarna eigen risico (met rekenvoorbeelden)
• Heb je weinig zorg nodig? Je kunt het eigen risico verhogen

Wat is eigen risico?

Als je zorg nodig hebt, moeten de kosten hiervan betaald worden. Gelukkig ben je hiervoor verzekerd met een zorgverzekering; de zorgverzekeraar betaalt deze kosten. Om te voorkomen dat de zorgkosten te hoog oplopen, vindt de overheid dat je het eerste deel van de kosten zelf moet betalen voor de meeste zorg uit de basisverzekering. Dat is het verplicht eigen risico van € 385 per jaar.

Hoe werkt eigen risico 2026?

Per 1 januari start een nieuw verzekeringsjaar. De overheid bepaalt voor ieder verzekeringsjaar wat het eigen risico is. In 2026 blijft het verplicht eigen risico € 385 op jaarbasis.

Voorbeeld operatie ziekenhuis eigen risico 2026

Stel, je gaat in januari naar het ziekenhuis voor een operatie. Je betaalt dan de eerste € 385 zelf. De rest van het bedrag betaalt de zorgverzekeraar bij. Is de € 385 helemaal op? Dan betaal je de rest van het jaar geen eigen risico meer.

Vanaf 2027 eigen risico omlaag en maximum per behandeling

Het verplicht eigen risico zal ook in 2026 maximaal € 385 zijn. Het eigen risico gaat vanaf 2027 fors omlaag van € 385 naar € 165. Ook betaal je vanaf dan bij medisch-specialistische zorg maximaal € 50 per behandeling, zoals een behandeling in het ziekenhuis. Hierdoor ben je nooit meer in één keer het hele eigen risico kwijt voor de eerste behandeling.

Het eigen risico is al een flink aantal jaren stabiel. Toch was het eigen risico toen het ziekenfonds net was afgeschaft een stuk lager. In totaal is het eigen risico van € 150 in 2008 gestegen naar € 385 sinds 2016. Dat is meer dan 2,5 keer zoveel.

Voorbeeld operatie ziekenhuis eigen risico in 2027

Stel, je gaat in januari naar het ziekenhuis voor een operatie. Je betaalt dan de eerste € 50 zelf. Heb je later dat jaar nog een behandeling in het ziekenhuis of moet je vaker terugkomen? Je eigen risico is nog niet op, dus dan betaal je nog een keer de eerste € 50 zelf. Je hebt nog € 65 eigen risico over. Is de € 165 helemaal op? Dan betaal je de rest van het jaar geen eigen risico meer.

Wanneer betaal je eigen risico?

Je betaalt eigen risico als je 18 jaar of ouder bent voor zorg die je uit de basisverzekering krijgt, zoals een behandeling in het ziekenhuis of spoedeisende hulp. Je betaalt nooit eigen risico voor de huisarts, verloskundige zorg en zorg uit de aanvullende verzekering. Stap je tussentijds over of sluit je midden in het jaar een zorgverzekering af, bijvoorbeeld omdat je uit het buitenland komt of 18 jaar wordt? Dan wordt het totale eigen risico van € 385 naar rato berekend op basis van het aantal dagen dat je nog verzekerd bent dat jaar.

Geen eigen risico bij huisarts of dokterspost

Voor een bezoek aan de huisarts of huisartsenpost hoef je dus geen eigen risico te betalen. Dit krijg je dus volledig vergoed. Laat je dus niet weerhouden door het eigen risico als je hulp nodig hebt. Ook voor onderstaande voorbeelden betaal je geen eigen risico.

Wanneer wordt eigen risico afgeschreven?

Moet je eigen risico betalen? Dan zal de zorgverzekeraar de incasso vooraf aankondigen. De incasso kan nog in dezelfde maand wanneer je zorg kreeg zijn, maar dit kan ook langer duren. Dit duurt bij de ene behandeling langer dan bij de andere. Bij langlopende zorg, zoals behandeltrajecten van de GGZ, duurt het lang voordat de kosten bij de zorgverzekeraar in rekening worden gebracht. Bij een kleine medische ingreep in het ziekenhuis gaat de verrekening veel sneller. Volgens Zorgverzekeraars Nederland mogen verzekeraars tot en met 31 december van het opvolgende jaar het eigen risico nog bij de verzekerde in rekening brengen. Heb je zorgkosten gemaakt? Reserveer dan alvast een bedrag.

Als het betalen van het eigen risico niet goed uitkomt, kun je contact opnemen met de verzekeraar om een betalingsregeling te treffen of om een incassodatum te bepalen.

Eigen risico uitsmeren over het verzekeringsjaar

Weet je van tevoren al dat je veel medische zorg nodig hebt? Dan is de kans groot dat je het volledige eigen risico verschuldigd bent. Bij de zorgverzekeraars kun je in dat geval het eigen risico gespreid betalen. Hiervoor heb je twee mogelijkheden: 

• Vooraf gespreid betalen
• Achteraf gespreid betalen

Bij vooraf gespreid betalen maak je zodra het nieuwe jaar begint direct de afspraak met de verzekeraar om het eigen risico gespreid over 10 maanden te betalen. Het gaat dus om 10 x € 38,50. 

Bij achteraf gespreid betalen start de betalingsregeling pas nadat je ook echt eigen risico moet betalen. Je moet bijvoorbeeld in juni € 300 betalen aan de verzekeraar. In plaats van dit bedrag in één keer te betalen, spreek je met de zorgverzekeraar af om terug te betalen in bijvoorbeeld de periode juni tot en met december.

Eigen risico zorgverzekering is niet hetzelfde als eigen bijdrage

Naast het eigen risico betaal je in sommige gevallen ook nog een eigen bijdrage voor zorg uit de basisverzekering. Dat is bijvoorbeeld zo bij een hoortoestel, kunstgebit of kraamzorg. Je krijgt hiervoor geen volledige vergoeding uit de basisverzekering. Voor een kunstgebit krijg je bijvoorbeeld 75% van de kosten vergoed uit de basisdekking. De overige 25% (eigen bijdrage) betaal je zelf. Hier kun je ook een aanvullende verzekering voor afsluiten.

Eerst eigen bijdrage, daarna eigen risico

Heb je zorg gekregen waarvoor zowel een eigen risico als een eigen bijdrage geldt? Dan zijn dit de stappen:

1. Je betaalt eerst de eigen bijdrage.
2. Het bedrag dat overblijft, valt vervolgens onder het verplicht eigen risico.
3. Het bedrag dat daarna overblijft valt onder het vrijwillig eigen risico (als je dat hebt).
4. Het bedrag dat dan nog overblijft betaalt de zorgverzekeraar en krijg jij dus vergoed.

Voorbeeld kunstgebit

Je kunstgebit kost bijvoorbeeld € 1200. Je betaalt zelf 25% eigen bijdrage van € 1200 = € 300. Van het bedrag dat overblijft (€ 900), betaal je de eerste € 385 zelf. Dat is het verplichte eigen risico. Er blijft € 515 over. De zorgverzekeraar vergoedt dit bedrag. Je betaalt zelf in totaal € 685.

Voorbeeld kraamzorg

Je betaalt € 5,10 (2024) eigen bijdrage per uur voor verloskundige zorg thuis. Hier betaal je geen eigen risico voor. Kraamzorg kost bijvoorbeeld € 40 per uur. Stel dat je 32 uur kraamzorg krijgt. De totale kraamzorg kost dan 32 uur x € 40 = € 1280. Je eigen bijdrage is 32 uur x € 5,10 = € 163,20. Er blijft € 1280 – € 163,20 = € 1116,80 over. De zorgverzekeraar vergoedt dit bedrag. Je betaalt zelf € 163,20.

Heb je weinig zorg nodig? Je kunt het eigen risico verhogen

In ruil voor korting op de zorgpremie kun je kiezen voor een hoger eigen risico. Dat wordt ook wel het vrijwillig eigen risico genoemd. Het maximale vrijwillig eigen risico is € 500 boven op het standaard eigen risico. Dit levert een premiekorting op van ongeveer € 20 per maand. Kiezen voor een vrijwillig eigen risico is niet zonder risico’s. De nieuwe methode vanaf 2027 maakt het verhogen van het eigen risico wel minder risicovol omdat je niet meer in één keer € 885 kwijt kunt zijn, maar € 50 per behandeling.